Genel Cerrahi Hangi Hastalıkları Tedavi Eder?
Genel cerrahi, tıbbın cerrahi müdahale gerektiren hastalıklarının tanı, tedavi ve takip sürecini kapsayan öncelikli uzmanlık alanlarından biridir. Çeşitli organ sistemlerini içeren bu branş, geniş bir yelpazede sağlık hizmeti verir. Günümüzde genel cerrahi, teknolojinin sağladığı imkanlar sayesinde, laparoskopik ve robotik cerrahi gibi minimal invaziv yöntemlerle hastalara daha nitelikli ve hızlı bir iyileşme süreci sunar. Bu da hasta memnuniyetini ve tedavi başarısını önemli ölçüde artırır. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Nurkan Törer, genel cerrahi branşı ve genel cerrahlık konusunda sıklıkla merak edilen başlıkları anlattı.
Genel Cerrah Nedir?
Üniversitelerin tıp fakültelerinden mezun olan hekimler, Tıpta Uzmanlık Sınavı’nı (TUS) geçmeleri halinde “Genel Cerrahi” alanında ihtisas eğitimine başlama hakkı kazanır. Uzmanlık eğitimini başarıyla tamamlayan hekimler, “Genel Cerrah” unvanını alarak bu alanda görev yapmaya hak kazanır.
Genel cerrahlar, hem açık cerrahi hem de minimal invaziv (kapalı/laparoskopik) yöntemleri kullanarak çeşitli hastalıkların tedavisini gerçekleştirir. Operasyon öncesi değerlendirmeden başlayarak, ameliyatın planlanması, uygulanması ve sonrasındaki bakım süreci dahil tüm süreçleri titizlikle yönetirler. Ayrıca bazı acil durumlar (apandisit, perforasyon, iç kanama gibi) da doğrudan genel cerrahinin ilgi alanına girer.
Genel Cerrahi Nedir?
Genel cerrahi, karın içi organlarda meydana gelen hastalıkların tanı ve tedavisini cerrahi yöntemlerle yapılan modern tıbbın önemli uzmanlık alanları arasında yer alır. Bu alan; yemek borusu, mide, bağırsaklar, karaciğer, safra kesesi, pankreas, dalak, tiroit, meme gibi organlarla ilgili hastalıkların yanı sıra karın duvarında oluşan fıtıklar, apandisit, hemoroid ve travma gibi birçok sorunun tedavisiyle ilgilenir.
Detaylı Tanı Süreci: Genel cerrahi üniteleri, ileri teknolojik donanımlarıyla hastalıkların tanı ve tedavi süreçlerinde kritik bir rol oynar. Tanı aşamasında ayrıntılı fizik muayene yapılır; gerektiğinde laboratuvar testleri ve ileri görüntüleme metotlarından da yararlanılır. İhtiyaç duyulması halinde biyopsi yapılabilir. Ayrıca bazı hastalıklarda Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI), Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve ultrason gibi gelişmiş görüntüleme yöntemleri kullanılır. Tanı yöntemi olarak kullanılan bir diğer uygulamada endoskopi işlemleridir. Mide ve Kalın bağırsağın endoskopi ile gözle kontrolü yapılırken, endosonografi yöntemi ile de organın içerisinden ultrasonografi yapılarak hastalıklar anlaşılmaya çalışılır.
Kişiye Özel Tedavi: Tedavi planları, hastanın genel sağlık durumu dikkate alınarak multidisipliner bir ekip tarafından kişiye özel olarak hazırlanır. Gelişmiş tıbbi teknolojiler sayesinde, minimal invaziv prosedürlerden açık cerrahiye kadar farklı teknikler hastanın duruma göre tercih edilebilir.
Genel Cerrahi Hangi Hastalıklarla İlgilenir?
Genel cerrahlar; sindirim sistemi başta olmak üzere karın içi organlar, safra kesesi, mide, karaciğer, pankreas, ince ve kalın bağırsaklar ile rektum gibi birçok anatomik yapıya ait hastalıkların tanı, cerrahi müdahale ve tedavi süreçlerinde aktif rol üstlenir. Genel cerrahinin ilgi alanına giren başlıca hastalık ve durumlar şöyle sıralanabilir:
- Sindirim sistemi ( mide, bağırsaklar, yemek borusu, pankreas, karaciğer, safra kesesi, apandiks, kolon, rektum),
- Tiroit, paratiroit, adrenal bez gibi organların cerrahisi.
- İyi huylu veya kötü huylu meme kitlelerinin tanı ve tedavisi
- Hemoroid ve diğer anüs çevresi hastalıkları (fistül, fissür),
- Fıtıklar (kasık, göbek, kesi yeri fıtıkları vb.),
- Travmalar ve iç organ yaralanmaları,
- Cerrahi onkoloji (sindirim sistemi tümörleri başta olmak üzere birçok solid tümörün cerrahisi),
- Obezite cerrahisi (bariatrik cerrahi).
- Yumuşak doku ve cilt lezyonları (kistler, lipomlar, benler ve deri altı kitleleri)
Genel Cerrahi Bölümünde Yapılan Cerrahi Operasyonlar
Meme Hastalıkları: Genel cerrahi kapsamında, meme kanseri ve iyi huylu meme tümörleri, multidisipliner bir yaklaşımla ve hastaya özel tedavi planlarıyla cerrahi olarak tedavi edilebilir. Tedavide öncelikli hedef, kanserli bölgenin çıkarılması ve mümkünse meme dokusunun korunmasıdır. Ancak tümörün memenin geneline yayılması durumunda mastektomi (memenin tamamen alınması) gündeme gelebilir. Modern tıpta, bu gibi durumlarda rekonstrüktif ve plastik cerrahi yollarla memenin estetik bütünlüğü yeniden sağlanabilir.
Endokrin Cerrahisi: Endokrin, vücuttaki hormonları üreten ve salgılayan bezlerle ilgilenen tıp dalıdır. Endokrin cerrahisi ise; iç salgı (hormon) üreten tiroit, paratiroit, böbreküstü bezleri, pankreas, hipofiz, yumurtalıklar ve testisler gibi endokrin organlarda gelişen hastalıkların cerrahi tedavilerini kapsar. Bu alanda genellikle tümörler, kitleler, hormon bozukluklarına neden olan lezyonlar ve fonksiyonel bozukluklar cerrahi müdahaleyle iyileştirilir.
Hepatopankreatobilier Cerrahi: Karaciğer, safra yolları ve pankreasa ait iyi huylu hastalıklar ve tümörler de genel cerrahinin özel ilgi alanları arasında yer alır. Bu organlara yönelik cerrahi işlemler, başta kanserli vakalar olmak üzere, kapsamlı ve disiplinler arası bir anlayışla ele alınır. Tedavi için cerrahiye karar verilmeden önce, hastalık onkolojik açıdan detaylı şekilde araştırılır.
Vaka, medikal onkoloji, radyoloji, gastroenteroloji ve genel cerrahi gibi farklı uzmanlık alanlarından oluşan hekimler tarafından değerlendirilir. Hastanın yaşam kalitesi ve tedavinin başarısı için en etkili cerrahi yöntem belirlenerek, sürecin sağlıklı bir şekilde yönetilmesi sağlanır.
Obezite Cerrahisi: Tüm dünyada sağlıksız beslenme alışkanlıkları, hareketsiz yaşam tarzı, hormonal, metabolik, genetik ve psikolojik etkenler nedeniyle hızla yaygınlaşan obezite, önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu durum; tip 2 diyabet, kalp ve damar hastalıkları, hipertansiyon, uyku apnesi, karaciğer yağlanması, eklem problemleri ve meme, kolon, rahim kanseri gibi bazı kanser türlerine neden olur.
Vücut kitle indeksi belirlenen kriterlerin üzerinde olan bireyler için obezite cerrahisi (bariatrik cerrahi) önerilebilir. Sleeve gastrektomi (tüp mide) ve gastrik bypass ameliyatları, obezite cerrahisinde en yaygın olarak başvurulan iki yöntemdir. Sleeve gastrektomide mide tüp şeklinde yeniden yapılandırılır. Gastrik bypass ameliyatı, mideyi küçültüp besin emilim yolunu kısaltarak hem gıda alımını sınırlar hem de emilimi azaltır; bu özelliğiyle obezite tedavisinde etkili bir cerrahi uygulanır.
Proktoloji Cerrahisi: Kabızlık, ishal, yetersiz lif alımı, uzun süreli oturma veya hareketsizlik, hijyen sorunları, bağırsak hastalıkları ve ileri yaş gibi çeşitli faktörler nedeniyle toplumda anorektal rahatsızlıklar sıkça görülür. Hemoroid (basur), anal fissür (makat çatlağı), anal fistül, anal apse, rektal prolapsus (makat sarkması) ve rektal/anal kanser gibi rahatsızlıklar, proktoloji cerrahisi ile etkin bir şekilde tedavi edilebilmektedir.
